‘De laatste keer dat ik hem zag was door de stoffige achterruit van de bus. De bus sputterde, stootte een stinkende gaswolk uit en kwam in beweging, en ik bleef midden op de rijweg staan om naar het vertrouwde, onbewogen gezicht onder de blauwe pet te kijken totdat het door de afstand en de grauwe Baltische lucht werd uitgewist.’
Zo begint het nieuwe boek van schrijfster en OVT-columnist Sana Valiulina. In Waar alle wegen ophouden volgt ze de tocht die haar vader maakte als Russische krijgsgevangene. Een tocht die veertien jaar duurde en hem van Rusland naar Frankrijk bracht en via Engeland weer terug in zijn vaderland. Daar verdween hij als landverrader in de goelag. We praten met Valiulina over de zoektocht naar het verleden van haar vader.

Het nieuws ging de hele wereld over: de gewelddadige aanvallen op Israëlische supporters voor en na de voetbalwedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv in Amsterdam afgelopen donderdagavond – en nacht. Burgemeester Femke Halsema noemde het een gitzwarte nacht en heeft het over ‘haatdragende, antisemitische relschoppers en criminelen’. De Israëlische president Herzog, Geert Wilders en het Centraal Joods Overleg noemden het een pogrom. En volgens de Israëlische ambassade in Nederland weerspiegelen de gebeurtenissen de donkerste geschiedenis van Europa.
Dat het een gitzwarte nacht vol geweld en bedreiging was, dat is duidelijk. Maar zijn de historische vergelijkingen gepast? Een gesprek met Hilla Dayan, Isrealisch-Nederlandse politiek socioloog. En historicus Nadia Bouras, een van onze boekrecensenten en betrokken bij de gesprekken die sinds de Hamas-aanval plaatsvinden tussen Joodse en Palestijnse of pro-Palestijnse Amsterdammers bij de Amsterdamse burgemeester.

Een mythische priester, die als eerste een enkele god en een onderscheid tussen het goede en kwade bedacht. Dat was Zarathustra, die ongeveer 3500 jaar geleden leefde in wat nu Iran is. Zarathustra spreekt, het nieuwe boek van Kader Abdolah, gaat over deze profeet.
Abdolah groeide op met verhalen over dit figuur, en beschrijft zijn wortels, leven en nalatenschap voor Nederlands publiek. Want, zo ziet hij: ‘Zarathustra is deel van de Nederlandse mens’. Hoog tijd dat we hem leren kennen.

35 jaar na de val van de Muur kunnen jongeren zich maar weinig voorstellen bij het leven in een dictatuur. Daarom kunnen scholieren binnenkort een Virtual Reality-bril opzetten en op zomerkamp in de Duitse Democratische Republiek. Het is een initiatief van het Duitsland-Instituut van de Universiteit van Amsterdam. Getuigen van deze tijd vertellen hoe het was om op te groeien in de DDR. Dat was voor hen normaal en best gezellig, zelfs als je altijd in de gaten werd gehouden.
Een gesprek met Trixie Hölsgens, senior medewerker van het Duitsland-Instituut, en Gunnar Planitzer, kind van de DDR en één van die getuigen.

Afgelopen maand zijn de eerste Noord-Koreaanse troepen naar Oekraïne gestuurd om Rusland te ondersteunen. NAVO-baas Mark Rutte noemt het 'een keerpunt voor Europa en een gevaarlijke uitbreiding van het conflict'.
Welke belangen heeft Noord-Korea? En welke invloed heeft het op de historische spanningen op het Koreaanse schiereiland? Hoogleraar Koreastudies Remco Breuker is te gast.

Deze podcastserie vertelt de bizarre geschiedenis van Jan van Leiden, een kroegbaas die het in twee jaar tijd tot een koning weet te schoppen.
Deze podcast productie is oorspronkelijk gemaakt door Max Boogaard, in samenwerking met OPERA2DAY en de Nederlandse Bachvereniging naar aanleiding van de opera 'De Apocalyps' over Jan van Leiden eerder dit jaar.

Wat vertellen rijstkorrels over de koloniale geschiedenis van Suriname? Veel, bleek uit een onderzoek van de Universiteit Wageningen en Naturalis dat deze week werd gepubliceerd. Al eeuwenlang verbouwen de Marrons, afstammelingen van Afrikanen die de slavernij ontvluchtten, rijst in Suriname. Nieuw DNA-onderzoek heeft aangetoond dat deze rijstvariëteiten oorspronkelijk afkomstig zijn uit West-Afrika en voormalig Nederlands-Indië.
Nicholaas Pinas, etnobotanicus en zelf afkomstig uit de Marrongemeenschap, werkte mee aan het onderzoek en is te gast.

Het pamflet Aan het volk werd eind 18e eeuw door heel Nederland verspreid. Het leverde felle kritiek op de politieke cultuur, en in het bijzonder op stadhouder Willem V. Het bleek het startschot van de strijd tussen de patriotten en de prinsgezinden, waarmee de eerste stap richting onze democratie werd gezet. Pas een eeuw later bleek dat Joan Derk van der Capellen de schrijver was.
Wie was deze Overijsselse edelman? En hoe stuurde hij de Republiek een democratischere kant op? Luc Panhuysen schreef het boek De burgerbaron over hem en is te gast

Per toeval vond een promovendus uit de Verenigde Staten een enorme Maya-stad. Dat werd deze week in het tijdschrift Antiquity bekendgemaakt. Het complex was honderden jaren onder de jungle verdwenen, maar is nu dankzij Lidar-technologie gevonden. Hoe kan dat, en wat weten we over deze stad?
Alexander Geurds, archeoloog bij de Universiteiten van Leiden en Oxford, werkt zelf met Lidar-technologie in Centraal Amerika. Hij vertelt over deze jaloersmakende ontdekking.

Elke week bespreken we historische boeken met afwisselend Nadia Bouras, Wim Berkelaar, Bart Funnekotter, Sanne Frequin, Annelien de Dijn en Fresco Sam-Sin.
Deze week is de beurt aan Bart Funnekotter. Hij bespreekt drie historische boeken:
Sebastian Smee, Verscheurd Parijs

Bruce Gordon, De Bijbel: een wereldgeschiedenis

Rob Hartmans, Rode kameraden