Deze podcastserie vertelt de bizarre geschiedenis van Jan van Leiden, een kroegbaas die het in twee jaar tijd tot een koning weet te schoppen.
Deze podcast productie is oorspronkelijk gemaakt door Max Boogaard, in samenwerking met OPERA2DAY en de Nederlandse Bachvereniging naar aanleiding van de opera 'De Apocalyps' over Jan van Leiden eerder dit jaar.

"Jan van Leiden en het einde der tijden’ is het krankzinnige verhaal over de wederdoper die het van kroegbaas tot koning wist te schoppen. Programmamaker Max Boogaard maakte de serie voor Opera2Day en de Nederlandse Bachvereniging, naar aanleiding van de opera 'De Apocalyps' over Jan van Leiden eerder dit jaar.
Een erg mooie serie die we daarom graag herhaling in OVT.

'Poème Électronique' gaat over de ontstaansgeschiedenis van de elektronische muziek. Die geschiedenis gaat een stuk verder terug dan de meeste mensen weten. Ruim tien jaar voordat Otis Redding zong dat hij on the dock of the bay zat, werd er in het Eindhovense Natuurkundig Laboratorium al volledig elektronische muziek gecomponeerd en opgenomen. De luisteraar wordt in deze documentaire meegenomen naar de jaren '50 van de vorige eeuw, waarin componisten een nieuw hoofdstuk van de muziekgeschiedenis konden openen.

De nieuwe machines, die in eerste instantie niet eens waren ontworpen om muziek mee te maken, stelden gerenommeerde componisten in staat om op een helemaal nieuwe manier met geluid en toonopbouw aan de slag te gaan. Het mondde uit in een multimediaspektakel in het Philipspaviljoen op de Wereldtentoonstelling in Brussel in 1958: Het Poème Électronique.

Maker: Wisse Beets
Eindredactie: Katinka Baehr
Editing: Alfred Koster


De muziek die in de documentaire te horen is:
Edgard Varèse - Poème Électronique
Henk Badings - Kaïn En Abel
Kid Baltan - Song of the Second Moon
Richard Wagner - Ride of the Valkyries
Gottfried Michael Koenig - Klangfiguren II
Tom Dissevelt - Vibration
Pierre Schaeffer - Étude violette
Pierre Schaeffer - Études de bruits
Pierre Schaeffer - Étude aux objets
Beethoven - Cello Sonata No. 3 in A major
Karlheinz Stockhausen - Studie I
Kid Baltan - Song of the Second Moon
Tom Dissevelt - Syncopation
Joop De Knegt - Ik sta op wacht
Benjamin Britten - The Young Person's Guide to the Orchestra
Edgard Varèse - Deserts
Gottfried Michael Koenig - Klangfiguren II

Twee jaar geleden kwam de 22-jarige Iraanse Mahsa Amini om het leven door geweld van de Iraanse zedenpolitie. Het ketende een ongekend protest los, geleid door vrouwen. De wereld keek er met ontzag naar, maar ook met enige verbazing. Want dat Iran een historisch sterke vrouwenbeweging heeft is niet breed bekend. Daar willen twee Iraans-Nederlandse vrouwen verandering in brengen: hoogleraar sociologie aan de VU Halleh Gorashi en universitair docent Internationale Betrekkingen Donya Ahmadi. ‘Vrouw Leven Vrijheid: een Iraanse vrouwengeschiedenis’ is gemaakt door Laura Stek.

Het boek van Donya Ahmadi heet ‘A history of the iranian women’s rights movement’.

Bij de geschiedenis van de straatbedekking staat zelden iemand stil. Maar nu is daarover en uniek boek verschenen: ‘The Thinking Foot – A Pedestrian Study of Paving’ van kunst- en architectuurhistoricus Thomas A.P. van Leeuwen. Het is een unieke studie, omdat Van Leeuwen sporen volgt die anderen niet zien. Bijvoorbeeld het verband tussen de eerste rotondes en hoepeljurken en de gelijkenis van boomzwammen met anti-plasplaten in de stad tegen wildplassers, tot de functie van het plaveisel als tafellaken voor de beschaving.

Amsterdam was de eerste geplaveide stad, lange tijd voor Londen en Parijs. En daar hoorde van alles bij, van duizenden lantaarns die de stad vanaf eind zeventiende eeuw verlichtten met een uitgekiend lichtplan en goed georganiseerde brandweer die overal tijdig kon komen, zodat de stad nooit is afgebrand. Van Leeuwen loopt met radiomaker Marten Minkema door de hoofdstad in de Spoor-documentaire ‘Tussen Voet en Aarde’. Ook wandelen ze door Londen, waar Jack de Ripper in de duistere stegen zijn gang kon gaan en het een hele toer was om de modderige en drukke straten over te steken.

Bovenal ziet Van Leeuwen bestrating als een graadmeter van de civilisatie: ‘Kijk naar de straat en je weet hoe een maatschappij ervoor staat.’

Programmamaker: Marten Minkema

In deze aflevering van het Spoor Terug een documentaire over het begin van de strijd tegen kwakzalvers. Lang was het onderscheid tussen kwakzalvers en echte artsen helemaal niet scherp. Halverwege de 19e eeuw veranderde dat langzaam.
In 1881 werd De Vereniging tegen de Kwakzalverij opgericht door de broers Gerard en Vitus Bruinsma. Een van de mensen tegen wie de vereniging zich keerde was Peter Stegeman, beter bekend als ‘Het Staphorster Boertje’. Een man voor wie mensen uit het hele land kwamen om genezen te worden.
In de documentaire horen we on der meer de achterachterkleinzoon van het Staphorster Boertje en de ere-voorzitter van de Vereniging tegen de Kwakzalverij.
Programmamaker: Katinka Baehr

Met dank aan Nicoline Tania en Eric Arends.

De eerste campings begonnen een eeuw geleden uit idealisme. Al snel verschenen er huisjes bij, zodat ook gezinnen mee konden doen zonder dure kampeeruitrusting. Het waren basale onderkomens, met een waterpomp ernaast als toppunt van luxe. Het contrast met het uitgekookte comfort bij het huidige Center Parcs, Landal en Bosrijk van de Efteling is enorm. Daar is het gerief minstens zo groot als thuis, dus wat valt er nog te wensen? Zijn we aangekomen bij het einde van de geschiedenis van het vakantiepark? Met onder anderen Frans Hooykaas van architectenbureau Van den Broek en Bakema - die de typische Sporthuis Centrum-bungalows ontwierp - en Mieke Dings, auteur van 'Tussen Tent en Villa - Het vakantiepark in Nederland 1920-nu'.

Samenstelling: Marten Minkema.

Deze documentaire is eerder uitgezonden in 2015.

Deze zomer in het Spoor Terug: historische documentaires die niet voor OVT zijn gemaakt maar die we zo mooi vinden dat wij ze ook graag willen laten horen. De eerste is een aflevering van ‘Alles voor de wetenschap’, een podcastserie over vergeten vrouwelijke wetenschappers, gemaakt door Edda Heinsman voor de NTR.
We hebben gekozen voor afl 3 over Antonia Korvezee, geboren in 1899. Ze was scheikundige en hield zich bezig met een heel nieuw vakgebied: radioactiviteit.
Korvezee was zo geniaal dat ze zelfs in het laboratorium van Marie Curie in Parijs mocht komen werken. Maar carrières van vrouwelijke wetenschappers gingen niet over rozen. Dat wordt wel duidelijk uit deze podcastserie en het gold zeker ook voor Antonia Korvezee.

Tip van de redactie:

In de vijfdelige podcastserie En niemand bleef onaangeraakt vertellen schrijver Maurits de Bruijn en podcastmaker Randy Vermeulen het liefdesverhaal van Jan en Martin, dat zich afspeelt tijdens de aidscrisis van de jaren 90. De makers zoomen in op het aangrijpende leven van deze twee mannen én vertellen verhalen van anderen waarvan de levens zijn getekend door hiv en aids. Ook onderzoeken ze vanuit hun eigen queer perspectief hoe het stigma en de vooroordelen zich zo hardnekkig hebben kunnen nestelen in de hoofden en harten van de generaties queer mensen die opgroeiden in de schaduw van de epidemie.

En niemand bleef onaangeraakt is een productie van Slowpony en de VPRO voor NPO Radio 1, naar een idee van Maurits de Bruijn, Randy Vermeulen en Anna Peeters. De podcast is tot stand gekomen met steun van het NPO-fonds, het Amsterdams Fonds voor de Kunsten, Gemeente Utrecht en Het Blauwe Fonds. 

Beluister nu de hele serie: https://www.vpro.nl/programmas/en-niemand-bleef-onaangeraakt.html

Voor de familie was het duidelijk: Jan Bokma was de verzetsheld en echtgenote Luciana de huisvrouw. Of zoals hun kleindochter het verwoordt: “Jan was de intellectueel. Hij las de boeken en zij stofte ze af.” Een onverwachte e-mail van de Italiaanse journalist Daniela Tasca, gericht aan de Noémi Prent, achterkleindochter van Jan en Luciana, veroorzaakt een eerste barst in dat beeld.

Een documentaire van Noémi Prent en Daniela Tasca. Montage en advies: Sylvana van den Braak. Eindmix en souddesign: Pepijn Buitenhuis. Stemregie: Tom Klaassen en Remy van den Brand. Productie: Marleen Nieuwenhuijse. Eindredactie: Remy van den Brand. Presentatie: Mina Etemad.


Deze documentaire werd oorspronkelijk gemaakt voor DOCS, de documentaire-podcast van de publieke omroep onder eindredactie van NTR en VPRO. Met dank aan het Vfonds, het Noord-Hollands Archief & stichting Culturissima.

Het is een van de belangrijkste papiertjes uit ons leven. Als je het niet hebt, ben je onvrij, en sommige zijn meer waard dan anderen. Ik heb het over het paspoort, dat we in de zomer vaak weer gretig uit onze laadjes trekken om op vakantie te kunnen gaan. Naar de zon bijvoorbeeld, als die hier ontbreekt. Het is ook een van de meest geavanceerde ontwerpen in ons dagelijks bestaan.

Vandaag herhalen we een aflevering uit de serie Ongesigneerd uit 2018, een podcast over onopvallend design. Ontwerpen waar je vaak niet bij stil staat. Zoals de lantaarnpaal, de stoeptegel, het urinoir, maar ook: het paspoort. Een verhaal met een dubieuze glansrol voor de ambtenaar en collaborateur Jacob Lentz, de bedenker van het bevolkingsregister en het persoonsbewijs. Ongesigneerd werd gemaakt door Tjitske Mussche en Laura Stek