(01:23) In de 19e eeuw zijn honderden historische en culturele kunstvoorwerpen uit het West-Afrikaanse koninkrijk Dahomey geroofd door Franse koloniale troepen. In november 2021 stonden 26 van die schatten op het punt om Parijs te verlaten en terug te keren naar hun land van herkomst, de huidige Republiek Benin. Daarover gaat de nieuwe documentaire Dahomey. Hoogleraar rechtsfilosofie Wouter Veraart is te gast.

(15:08) Het Spoor Terug: Kereta Buku – de Boekentrein van Bas. Halverwege de vorige eeuw vatte Klaas Jan Bas het plan om een ‘boekentrein’ op Java te laten rijden en zo de leeshonger in de jonge Republiek Indonesië te stillen. Marten Minkema maakte in samenwerking met Wilbert van der Heijden een portret van deze Nederlandse uitgever aan de hand van zijn memoires.

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/15-12-2024.html#

(01:33) De Maori, oorspronkelijke bewoners van Nieuw-Zeeland, hebben in een brandbrief aan de Britse koning Charles om hulp gevraagd. De nieuwe regering in Nieuw-Zeeland tornt aan oude afspraken en verworven rechten van de Maori. Hoe zit dat en kan Charles ingrijpen? Wonu Veys, conservator Oceanië bij het Wereldmuseum, is te gast.

(13:38) De mislukte poging om in Nederland op 11 november 1918 de socialistische revolutie uit te roepen staat bekend als de ‘Vergissing van Troelstra’. De rellen tussen demonstranten en militairen in Amsterdam die daarop volgden zijn minder bekend. Er vielen vier doden en meerdere gewonden. Historicus Wouter Linmans schreef er het boek Revolutiekoorts over en is te gast.

(28:30) Deze week is de column van Nelleke Noordervliet.

(31:50) Tegenwoordig kennen we baggy jeans, crop tops en oversized blazers. Maar wat was er 2000 jaar geleden in de mode? Historica Anique Hamelink onderzocht mode in de noordwestelijke provincies van het Romeinse Rijk, waaronder delen van het huidige Nederland.

(41:32) Fresco Sam-Sin bespreekt deze week drie historische boeken:

- Het kookboek van Nederland - Jonah Freud en Garrelt Verhoeven

- Rook en As - Amitav Ghosh (vert. Menno Grootveld)

- De rode keizer - Michael Sheridan (vert. Fred Hendriks en René van Veen) Meer info:

https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/15-12-2024.html# 

Het is het grote nieuws van vandaag: Syrische rebellen hebben de regering van president Bashar al-Assad omver geworpen. Daarmee komt na 62 jaar een einde aan de heerschappij van de Assads. Daarover is te gast Koos van Dam, oud-diplomaat in Syrië en auteur van een standaardwerk over dat land.

Verder in OVT: politieke crisis in Frankrijk, 50 jaar na de sluiting van Limburgse mijnen, de bekenste afvalbak van Nederland en meer.

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/08-12-2024.html#  

Het is het grote nieuws van vandaag: Syrische rebellen hebben de regering van president Bashar al-Assad omver geworpen. Daarmee komt na 62 jaar een einde aan de heerschappij van de Assads. Daarover is te gast Koos van Dam, oud-diplomaat in Syrië en auteur van een standaardwerk over dat land.

Verder in OVT: politieke crisis in Frankrijk, 50 jaar na de sluiting van Limburgse mijnen, de bekenste afvalbak van Nederland en meer.

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/08-12-2024.html#  

(00:42) Protestantse zendelingen uit Nederland streken halverwege de negentiende eeuw neer in Nieuw-Guinea om de lokale Papoea-volkeren te bekeren en te ‘beschaven’. Papoea-kinderen werden vrijgekocht uit slavernij en ‘heropgevoed’. Historicus Geertje Mak schetst in haar nieuwe boek ‘Huishouden in Nieuw-Guinea’ een beeld van dit ‘kolonialisme van de goede bedoelingen’.

(17:22) Column van Sana Valiulina.

(21:32) Het Spoor Terug: Horizontaal Leven. Een podcast over de nu 81-jarige Kees die terugblikt op zijn tijd in het sanatorium Zonneveld in Oostkapelle. Het was de plek om te genezen van tuberculose. Deze bacteriële infectieziekte die meestal de longen aantast was bij Kees ook in zijn wervels gaan zitten waardoor hij het gros van de tijd op een hard gipsen bed doorbracht. Hij gaat in deze documentaire van zijn nicht, Jacomien Kodde, terug naar die tijd en terug naar die plek.

(44:33) Naar aanleiding van het Spoor Terug schuift medisch historicus Leo van Bergen aan om meer te vertellen over de geschiedenis van tuberculose en sanatoria. Waar TB vroeger volksziekte nummer één was, is de ziekte nu goed te behandelen, met medicatie, frisse lucht en rust, reinheid en regelmaat.

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/1-12-2024.html#

(01:15) President Santokhi beloofde maandag dat elke Surinamer een spaarbiljet van 750 dollar - omgerekend ruim 716 euro - zal ontvangen, vanuit het idee dat alle inwoners kunnen profiteren van het zwarte goud. Dat er buitenlandse mogendheden grondstoffen uit Suriname winnen is niet nieuw. Hoe heeft deze Suriname beïnvloedt in het verleden, en wat leert dit ons over de toekomst? Journalist Iwan Brave legt het uit.

(14:16) Wu Zetian was de enige vrouwelijke keizer die China ooit heeft gekend. Hoe lukte haar dat in het confucianistische China met zijn traditionele rolverdeling voor mannen en vrouwen? Conservator Denise Campbell is te gast voor de tentoonstelling Wu Zetian: de enige vrouwelijke keizer van China.

(27:28) Jaren geleden werden dichtregels op reepjes perkament in het archief van Overijssel gevonden, maar niemand wist precies wat het was. Onderzoeker Hedzer Uulders ontdekte recentelijk dat de strookjes tekst restanten zijn van een Nedersaksische ridderroman. Waarom is deze ontdekking zo speciaal en wat zegt dit over de Nedersaksische taal?

(39:32) Historische boeken met Wim Berkelaar. Hij bespreekt:

· Justinianus - Peter Sarris (vert. Arian Verheij)

· Ik heb nog nooit gelogen - Elsbeth Etty

· Marseille 1940 - Uwe Wittstock

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/1-12-2024.html#

(00:45) Journalist Lex Boon stuitte op een spraakmakende kunstroof uit het Museum Singer Laren. Het bleek om de diefstal van de 'Lentetuin' te gaan, een van de werken van Vincent van Gogh. Waarom spreken kunstroven zo tot onze verbeelding? En wanneer komen gestolen werken terug? Journalist Lex Boon schreef het boek De Gestolen Van Goghs en is te gast.

(15:08) Het Spoor Terug: Jan van Leiden en het einde der tijden #4. In de laatste aflevering van onze serie over wederdoper Jan van Leiden horen we hoe hij het tot koning weet te schoppen én hoe hij aan zijn einde kwam. In hoeverre kunnen we Jan van Leiden vergelijken met extremisten uit onze eigen tijd?

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/24-11-2024.html#

(01:40) Afgelopen donderdag vaardigde het Internationaal Strafhof in Den Haag meerdere arrestatiebevelen uit, ook tegen de Israëlische premier Netanyahu. Het is voor het eerst dat de leider van een bondgenoot van het westen voor het Strafhof wordt gedaagd. Een historisch moment? Historicus Thijs Bouwknegt, onderzoeker bij het NIOD en oud-medewerker van het ICC is te gast.

(12:02) Struinend door de drassige Friese polder deed een amateurarcheoloog een unieke ontdekking. Het gaat om een onderdeel van een vroegmiddeleeuws Vikingzwaard, een zogenaamde ‘pommelkap’. Een vondst waarvan de omvang klein is, maar het belang groot. Maar waarom eigenlijk? Nelleke IJssennagger-van der Pluijm, Vikingexpert en directeur van de Fryske Akademy, legt het uit.

(23:57) Column Micha Wertheim

(27:32) Wat is de relatie tussen de mens en het woud? Zien we het bos als een gevaarlijke wildernis? Of als een oase van rust en natuur? Historicus Jerker Spits schreef Onder het bladerdak, een cultuurgeschiedenis over deze relatie. Hij is te gast.

(39:31) Historische boeken met Sanne Frequin. Zij bespreekt:

Jerry Brotton, Noord, Zuid, Oost, West: Een ontdekkingsreis (vert. Pon Ruiter)

Vivian de Gier, Geef me de ruimte!

De podcast van Michiel van de Weerthof en Lot Broos, Dat smaakt naar Meertens

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/24-11-2024.html#

(00:50) Historische boeken met Annelien de Dijn. Zij bespreekt: 

-Evelyn Roll, Pericallosa: Herinnering aan een verborgen verleden (vert. Goverdien Hauth-Grubben)
-Jolande Withuis, Moeder, antimoeder

(08:24) Sodomie. Het woord in de mond nemen leek in de middeleeuwen al een misdaad. De term werd vooral gebruikt om seks tussen mannen te beschrijven. Genderhistoricus Jonas Roelens schreef er het boek 'De onuitspreekbare zonde' over en vertelt.

(18:22) Het Spoor Terug: Jan van Leiden en het einde der tijden #3. In deze derde aflevering, Het nieuwe Jeruzalem, duikt Max Boogaard verder in het verhaal van Jan van Leiden en de wederdopers van Münster. De wederdopers grijpen de macht in de stad. Nu is het zaak om de stad zo snel mogelijk te zuiveren; iedereen wordt gedoopt. Jan Matthijs bereidt ondertussen een uitval op het leger van de bisschop voor. Want de eindtijd zal op Pasen 1534 aanbreken – of toch niet?

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/17-11-2024.html#

(01:45) Column Abdelkader Benali.

(07:11) Abdelkader Benali praat aan de hand van zijn column verder met Annette Birschel, Nederland-correspondent voor Duitse media. Zij deed de afgelopen weken met stijgende verbazing verslag van ons nieuws en de historische verwijzingen die worden gebruikt. Zo sprak premier Schoof over een groep die 'moreel ontaard' is, terwijl het Duitse woord ‘Entartet’ iedereen doet denken aan het nationaalsocialisme. 

(12:18) Ze is een pionier in de filmgeschiedenis, en de meest bekende regisseur van nazi-Duitsland: Leni Riefenstahl. Nu op het IDFA: een nieuwe documentaire over haar. Geeft het nooit eerder vertoonde archiefmateriaal een nieuw beeld? Journalist Annette Birschel bekeek voor ons de film en vertelt.

(25:45) Operatie Nachtwacht is van start. Na vijf jaar onderzoek begint het Rijksmuseum met de restauratie van Rembrandts beroemde schuttersstuk. Dit is niet de eerste keer dat eraan De Nachtwacht wordt gesleuteld. Van alcoholdamp tot bijenwas, restaurator Esther van Duijn vertelt meer over de restauratiegeschiedenis van het schilderij.

(39:35) De grootste bezuiniging op ontwikkelingshulp ooit is aanstaande. Dirk-Jan Koch is hoogleraar internationale handel en ontwikkelingssamenwerking en zet de aangekondigde bezuinigingen in historisch perspectief.

Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/17-11-2024.html#

(01:02) Afgelopen maand zijn Noord-Koreaanse troepen naar Oekraïne gestuurd om Rusland te ondersteunen. NAVO-baas Mark Rutte noemt het 'een keerpunt voor Europa en een gevaarlijke uitbreiding van het conflict'. Hoogleraar Koreastudies Remco Breuker vertelt meer. 

(11:41) Scholieren kunnen binnenkort een VR-bril opzetten en op zomerkamp in de DDR. In deze experience vertellen 'Zeitzeugen' hoe het was om op te groeien in de DDR. Een gesprek met Trixie Hölsgens van het Duitsland-Instituut, en Gunnar Planitzer, één van die Zeitzeugen. 

(24:03) Het Spoor Terug: Jan van Leiden en het einde der tijden #2. Dit is de tweede aflevering van de podcastserie over het verhaal van onheilsprofeet Jan van Leiden. Journalist Max Boogaard leert hoe Jan van Leiden zijn macht in Münster uitbreidde en de rol van het bijbelboek Openbaring van Johannes in de vorming van radicale groepen. 
 
Meer info: https://www.vpro.nl/programmas/ovt/luister/afleveringen/2024/10-11-2024.html#