Abdi Nageeye (Mogadishu 1989) won op zondag 3 november 2024 de marathon van New York, een van de zwaarste en belangrijkste marathons ter wereld. Hij was de eerste Nederlander ooit. Wat maakt hem zo sterk? Hij heeft veel getraind met de Kenianen die van oudsher de sport domineren. Maar misschien is het nog wel meer zijn levenshouding die hem in staat stelt elk jaar opnieuw progressie te boeken.

Als sociaal dienstverlener werkte Emine Ugur (Gaziantep, 1978) jarenlang met mensen aan de onderkant van de samenleving. Ze ontdekte dat het sociale stelsel inmiddels zo krankzinnig ingewikkeld is dat de overheid zelf het systeem niet meer begrijpt én dat het mensonterend uitpakt voor de mensen die ermee te maken krijgen. Maar liever betaalt de politiek voor dit gedrocht aan regelingen dan dat ze de mensen zelf een bestaansminimum verleent. Daarom zegt zij: armoede is een keuze, een politieke keuze. En ze kan het weten, want ze heeft zelf na een scheiding ook een tijd in armoede geleefd. Ze schrijft er openhartig over in haar tweewekelijkse column in Trouw. Net als over dat andere grote onderwerp in haar leven: moslimhaat.

Wereldwijd is er een ontwikkeling gaande in de richting van illiberaal leiderschap. Alsof we bereid zouden zijn de verworvenheden van de democratie op het spel te zetten. In dit licht is het nieuwe boek van Timothy Snyder (Ohio, 1969) van het grootste belang: Over vrijheid. Een vlammend pleidooi om op te komen voor de positieve vrijheid die ons in staat stelt om de wereld een betere plek te maken. Hij laat zien dat Amerika in de greep is van het idee van negatieve vrijheid, en in welke mate dat verwoestende gevolgen heeft voor de samenleving. Echte vrijheid heeft vijf gezichten: soevereiniteit, onvoorspelbaarheid, mobiliteit, feitelijkheid en solidariteit

Ze zijn begonnen met regeren, de leden van het kabinet Schoof dat op Prinsjesdag, dinsdag 17 september de nieuwe plannen presenteert. De eerste klappen zijn uitgedeeld, in progressieve kringen heerst nog altijd ongeloof over de winst van extreem-rechts. Waar komt deze razendsnelle opkomst van ultra-rechtse partijen (niet alleen in Nederland, maar overal in Europa) opeens vandaan? De journalist Marijn Kruk, ideeënhistoricus, ziet het in het licht van een eeuwenlange strijd tussen de moderniteit en het conservatieve verzet daartegen. Hij schreef er een verhelderend boek over: Opstand. De populistische revolte en de strijd om de ziel van het Westen.

In hart en nieren is Jasper Rijpma (1984) een onderwijsman. Als leraar geschiedenis werd hij een aantal jaren geleden verkozen tot Leraar van het Jaar, wat hem in hart plaatste van de debatten over de toekomst van het onderwijs. Hij bruist van de ideeën over verbetering ervan, zo wil hij onder andere constructief bijdragen aan het terugdringen van het nijpende lerarentekort. Alles veranderde toen in 2020 een ongeneselijke huidkanker bij hem werd vastgesteld. Om de tijd die hem rest betekenis te geven heeft hij een boek geschreven voor zijn dochter, Wat ik je nog zeggen wil, Levenslessen voor mijn dochter. Een gesprek over onderwijs, opvoeding, de dood (en surfen).

Judi Mesman (Aduard 1974) is ontwikkelingspsycholoog en doet als hoogleraar in Leiden onderzoek naar sociale (on)rechtvaardigheid. Ze houdt zich al jaren bezig met de werking van racisme in onze samenleving. Zo schreef ze een boek over de plaats van racisme in de opvoeding (Opgroeien in kleur) en een rapport over mensen van kleur in leiderschapsposities (Leiderschap in kleur). Belangrijkste advies voor ouders: draai er niet omheen, maar benoem wat je ziet. En voor organisaties: formuleer een visie

Cabaretier Tim Fransen (Amterdam 1988) heeft twee manieren om het leven klein te krijgen: de humor en de filosofie. Als filosoof publiceerde hij onlangs een uitdagende analyse van de wereld waarin wij leven, door hem betiteld als het Calamiteitperk. Het is een poging om zich weg te denken uit de angst voor de toekomst. En verrassend genoeg richt hij zich pijlen daarbij op het grote Vooruitgangsgeloof dat ons al twee eeuwen in zijn greep houdt. Het is juist dat heilige geloof dat het altijd beter zal gaan dat ons in de weg zit. Het is een uitdagende uitnodiging om anders te gaan denken over vrijheid, burgerschap en hoop.

Schrijfster Marijke Schermer (Amsterdam 1975) is bezig een prachtig oeuvre op te bouwen rond de listen en lagen van de liefde; met chirurgische precisie schrijft ze over de valkuilen en verlangens van mensen. In haar laatste roman, In het oog, neemt ze een opmerkelijk standpunt in. Het perspectief ligt bij een vrouw die zich ontwikkelt tot voyeur. Ze houdt meer van kijken dan van spreken. Dat roept allerlei intrigerende vragen op over de liefdesrelaties tussen mensen: mag je geheimen hebben voor de ander, moet je je innerlijk altijd volledig blootleggen, is kijken een vorm van liefhebben enzovoorts. Een gesprek in aanwezigheid van een aantal personages uit haar romans.

25 jaar geleden kocht Yolanda Entius (Den Haag, 1961) samen met haar vriend een vervallen boerderijtje in de Haute-Marne, midden in Frankrijk. Het dak lekte, het erf was een puinhoop, maar ze viel voor de open grenzen van de plek, afgebakend door twee beekjes en een bosrand. Ze bouwden het om tot een thuis. Over haar ervaringen heeft ze een prachtig en persoonlijk boek geschreven: Om en nabij. Langs de grenzen van mijn tuin in Frankrijk. Het biedt aanknopingspunten voor een goed gesprek over wonen, tuinieren en de liefde.

Volgens de Europese Commissie loopt Europa achter in het gebruik van data en AI. Daarom zijn er de afgelopen vier jaar in hoog tempo wetten aangenomen die de weg vrij maken om van de Unie één grote interne markt te maken waar data vrij kunnen stromen. Is ons fundamentele recht op de bescherming van persoonsgegevens wel gewaarborgd? Laura Drechsler is expert op het gebied van privacy in Europa. Ze is verbonden aan de Universiteit van Leuven, doet onderzoek aan het Rijksarchief in Brussel en ze geeft les aan de Open Universiteit. Gesprek in de aanloop naar de Europese Verkiezingen op 6 juni

In de aanloop naar de Europese Verkiezingen op 6 juni voer ik een aantal gesprekken met experts over een paar van de belangrijkste dossiers in Europa. Na veiligheid en rechtspraak is dat deze keer de landbouw. Dat is de Heart of the matter in de EU. Jeroen Candel is Hoofddocent voedsel- en landbouwbeleid aan de WUR, de Universiteit in Wageningen, met een scherp oog voor wat er in Brussel wordt bedacht en besloten.