จะ ‘แจกเงิน’ สักที หลักการควรเป็นอย่างไร ต้อง ‘วิกฤต’ แค่ไหน ประชาชนเดือดร้อนเพียงใดจึงต้องใช้วิธีนี้ ย้อนกลับไปยังต้นทางของนโยบายประชานิยม นโยบาย ‘เงินผัน’ เมื่อปี 2518 ในรัฐบาล หม่อมราชวงศ์คึกฤทธิ์ ปราโมช ที่เปลี่ยนระบบงบประมาณใหม่ ให้โอนตรงไปยัง ‘สภาตำบล’ จ้างงานคนในท้องถิ่น เพื่อกระตุ้นเศรษฐกิจและนโยบาย ‘กองทุนหมู่บ้าน’ หมู่บ้านละ 1 ล้านบาท ในรัฐบาล ทักษิณ ชินวัตร เมื่อปี 2544 ที่พยายามพลิกหัว-กลับหาง ระบบงบประมาณอีกครั้งด้วยการ ‘จ่ายตรง’ และกลายเป็นหนึ่งในตราสินค้าของทักษิณและ ‘พรรคทักษิณ’ มาตลอด 2 ทศวรรษ ก่อนที่ ‘ดิจิทัลวอลเล็ต’ จะเริ่มจ่ายสัปดาห์หน้า b-holder ชวนศึกษาประวัติศาสตร์ของการแจกเงิน จ่ายเงิน และความพยายามปรับระบบงบประมาณที่กลายเป็น ‘ตำนาน’ อันลือลั่น

วิธีคิดและวิธีพัฒนาชุดสิทธิประโยชน์ ในระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้ามีที่มาอย่างไร กว่าจะเป็นชุดสิทธิประโยชน์ ต้องผ่านขั้นตอนอะไรบ้าง และอนาคตของระบบสิทธิประโยชน์ในระบบ 30 บาทรักษาทุกโรค มีอะไรที่น่าสนใจบ้าง Care Theory EP นี้ ขอนำเสนอทฤษฎีว่าด้วย ‘ชุดสิทธิประโยชน์‘ สนทนากับ รศ.ดร.วรรณฤดี อิสรานุวัฒน์ชัย หัวหน้าโครงการและนักวิจัยอาวุโสของโครงการประเมินเทคโนโลยีและนโยบายด้านสุขภาพ (HITAP) หน่วยงานวิจัยที่มีส่วนช่วยเติมเต็มให้ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าสมบูรณ์แบบ เป็นประโยชน์กับประชาชนชาวไทยได้มากที่สุด

เคยคิดไหมว่า ช่วงชีวิตในห้วงเวลาที่ต้อง ‘พึ่งพิง’ ผู้อื่น เราจะอยู่กันที่ไหน ผู้ป่วยระยะประคับประคองในบ้านเรา มี ‘ทางเลือก’ อะไรบ้าง Care Theory พาไปรู้จัก ‘สถานชีวาภิบาล’ ในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ กับ รศ.ภญ.ดร.ยุพดี ศิริสินสุข รองเลขาธิการสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ ว่ามีบทบาทดูแลผู้ป่วยระยะประคับประคองอย่างไร และระบบบัตรทองมีส่วนสำคัญอย่างไรกับการสร้าง-ขยายเครือข่ายสถานชีวาภิบาล

คุยกับ ผศ.ดร.นพ.สัมฤทธิ์ ศรีธํารงสวัสดิ์ อาจารย์ภาคเวชศาสตร์ชุมชน คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล ในฐานะหัวหน้าโครงการวิจัยการกำกับ ติดตาม และประเมินนโยบายบัตรประชาชนใบเดียวรักษาได้ทุกที่ของสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.)

จะดีเพียงใด หากระบบ Artificial Intelligence (AI) สามารถช่วย ‘คัดกรอง‘ อาการป่วยเบื้องต้นได้? จะดีแค่ไหน หาก ’ตำราตรวจรักษาโรคทั่วไป‘ ถูกใช้ทำงานพร้อมกับระบบ AU Machine Learning ที่พัฒนาโดย Microsoft Care Theory สนทนากับ ทันตแพทย์ อรรถพร ลิ้มปัญญาเลิศ รองเลขาธิการสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) ถึงภารกิจพลิกโลกร่วมกับ Microsoft และระบบ Open AI พัฒนาระบบ ‘ป้องกัน-ดูแลสุขภาพ’ เบื้องต้นกับ ChatGPT ที่อาจพลิกโฉมระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าไปอีกขั้นหนึ่ง

เคยรู้กันหรือไม่ว่าบรรดา ‘เหล่าทัพ’ ไม่ว่าจะกองทัพบก กองทัพเรือ กองทัพอากาศ ต่างก็มี ‘ธุรกิจ’ เป็นของตัวเอง กองทัพบกมีธุรกิจทีวี มีบ่อน้ำมัน กองทัพเรือจัดการไฟฟ้าในพื้นที่อำเภอสัตหีบ จังหวัดชลบุรีได้ ขณะที่กองทัพอากาศก็มี ‘สนามกอล์ฟ’ อยู่หลายแห่ง โดยที่ไม่มีใครล่วงรู้ว่า รายได้ ดอกผลจากธุรกิจเหล่านี้มีเท่าไรและอยู่ในกระเป๋าใคร นั่นหมายความว่า ในนามของความรักชาติมี ‘หลุมดำ’ อีกมาก ที่อยู่ภายใต้การบริหารงานของกองทัพบก กองทัพเรือ และกองทัพอากาศ b-holder สัปดาห์นี้ ชวน เบญจา แสงจันทร์ ส.ส.แบบบัญชีรายชื่อ พรรคก้าวไกล ในฐานะคณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาศึกษาแนวทางการถ่ายโอนธุรกิจของกองทัพไปอยู่ในความดูแลของหน่วยงานอื่น ชำแหละธุรกิจที่อยู่ภายใต้อาณัติของเหล่าทัพต่างๆ และหาคำตอบว่า ในที่สุดจะสามารถโอนย้ายธุรกิจเหล่านี้ไปอยู่ในมือของ ‘ผู้เชี่ยวชาญ’ ได้จริงหรือไม่ หรือจะต้องอยู่กับกองทัพตลอดไป

’30 บาทรักษาทุกที่ ด้วยบัตรประชาชนใบเดียว’ ถือเป็นหนึ่งในนโยบาย ‘เรือธง’ ของรัฐบาล ในการเปลี่ยนระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า ต่อไปนี้ด้วยบัตรประชาชนเพียงใบเดียว ก็สามารถเดินเข้าสู่ ‘หน่วยบริการนวัตกรรมในระบบบัตรทอง’ เพื่อเข้ารับบริการตามสิทธิประโยชน์บัตรทองได้ทันที ไม่จำเป็นต้องเดินไปยังโรงพยาบาล ไม่จำเป็นต้องรอคิวรักษายาวนาน เป็นการเปลี่ยนระบบไปสู่การรักษาทุกที่ ตั้งแต่ร้านขายยาใกล้บ้าน คลินิก โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตำบล และหากต้องรักษาโรคซับซ้อน ก็สามารถเข้ารับการรักษาพยาบาลในโรงพยาบาลตามระบบได้ เป็นความก้าวหน้าในขวบปีที่ 22 ของระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า และหากลากเส้นต่อจุดสำเร็จ ระบบบัตรทองจะกลายเป็นระบบที่พร้อมโอบรับคนไทย ภายใต้ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าทุกคนให้ได้รับบริการอย่างไร้รอยต่อ ไม่ต้องรอนาน เริ่มได้ตั้งแต่การคัดกรองอาการป่วยเบื้องต้น ไปจนถึงสามารถเข้าถึงระบบการรักษาได้ตั้งแต่เนิ่นๆ Care Theory ทฤษฎีบัตรทอง EP1 ชวน นายแพทย์จเด็จ ธรรมธัชอารี เลขาธิการสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) พูดถึงทฤษฎีว่าด้วย ’30 บาทรักษาทุกที่ ด้วยบัตรประชาชนใบเดียว’ และหน่วยบริการนวัตกรรมในระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าว่า หากลากเส้นต่อทุกจุดเข้าด้วยกันสำเร็จ ระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า จะมีรูปร่างอย่างไรในอนาคต

ประวัติศาสตร์ของ ‘ถังแดง’ ในพื้นที่ภาคใต้เป็นประวัติศาสตร์อันเจ็บปวด ประชาชนจำนวนมากที่เห็นต่างกับรัฐ ถูก ‘ทหาร’ จัดการด้วยการ ‘ถีบลงเขา เผาลงถังแดง’ จนเป็นเรื่องปกติ และจนถึงวันนี้ แม้จะรู้ว่ามีผู้เสียชีวิต-ผู้สูญหายหลายร้อยคน แต่ก็ไม่มีใครต้องรับผิดแม้แต่คนเดียว b-holder ชวนย้อนเวลากลับไปฟังประวัติศาสตร์ยุคสงครามเย็น ที่จนถึงวันนี้ก็ยังคงไม่ได้รับการสะสาง คงเหลือเพียงประวัติศาสตร์บาดแผลที่อยํ่ในใจญาติพี่น้องผู้ได้รับผลกระทบจากเหตุการณ์ ไม่มีวันลบเลือน

เส้นทางของ วิษณุ เครืองาม เป็นเส้นทางอันโลดโผน 33 ปี กับนายกฯ 10 คน สร้างปรากฏการณ์ ความสำเร็จ และความล้มเหลวไว้มาก คำถามก็คือสิ่งที่ ‘วิษณุ’ ฝากไว้กับการเมืองไทยในวันนี้คืออะไร และเพราะเหตุใด วิษณุถึงยัง ‘จำเป็น’ กับการเมืองไทย b-holder ชวนย้อนฟังเส้นทางของ ‘เนติบริกร’ นับตั้งแต่ยังเป็นดอกเตอร์หนุ่มช่วยงาน ธานินทร์ กรัยวิเชียร วันที่ตัดสินใจลาออกจากเลขาธิการคณะรัฐมนตรี เป็นรองนายกรัฐมนตรีในรัฐบาล ทักษิณ ชินวัตร ยุค ‘ลงเรือแป๊ะ’ กับพลเอก ประยุทธ์ จันทร์โอชา จนถึงวันที่ต้องกลับมาร่วมงานกับ เศรษฐา ทวีสิน ว่านัยและความหมายของนักกฎหมายมือหนึ่งคนนี้คืออะไร

สถานการณ์ในพม่าพลิกกลับอีกตลบ เมื่อ หม่อง ชิต ตู่ หรือ ซอว์ ชิต ตู่ (Saw-Chit-Thu) ผู้นำกองกำลังแห่งชาติกะเหรี่ยง (Karen National Army: KNA) เกิด ‘เปลี่ยนข้าง’ แปรพักตร์ ย้ายข้ามไปอยู่กับกองทัพพม่า ทั้งที่สู้กับ KNA มายาวนาน และทำให้สถานการณ์ในเมืองเมียวดี ตรงข้ามชายแดนแม่สอด ที่ตอนแรกดูเหมือนฝั่งกะเหรี่ยงจะ ‘มีชัย’ กลับกลายเป็นเพลี่ยงพล้ำ ต้องล่าถอยกลับไปในประเทศอีกครั้ง b-holder ชวน สุณัย ผาสุข ที่ปรึกษา Human Rights Watch ประจำประเทศไทย ประเมิน ‘ราคา’ ของดีลข้ามขั้วของ หม่อง ชิต ตู่ ก่อนมองอนาคตของสงครามกลางเมืองในพม่า และหาคำตอบว่าทำไมสุณัยถึงได้มองว่า ไม่มี ‘ฉากทัศน์’ ที่ดีที่สุด สำหรับสถานการณ์ในพม่า

ว่ากันตามจริง ‘คณะราษฎร’ ไม่ใช่ ‘ฮีโร่’ ทั้งขั้นตอนการเปลี่ยนแปลงการปกครอง และการรักษาอำนาจหลังจากนั้น พวกเขามีข้อผิดพลาดมากมาย ทำให้ฝ่ายตรงข้ามใช้คำว่า ‘ชิงสุกก่อนห่าม’ ได้เต็มรูปแบบ และด้วยข้อผิดพลาดจึงทำให้พวกเขาเสียอำนาจอย่างสิ้นเชิง หลัง ‘ฝ่ายเจ้า’ โต้กลับในการรัฐประหารปี 2490 b-holder ชวนดูความขัดแย้งภายในของคณะราษฎร ทั้งปฐมเหตุที่ทำให้บรรดา ‘ผู้ก่อการ’ แตกคอ และการข้ามขั้วไปอีกฝ่าย เพื่อพิเคราะห์ว่าเหตุใดการปฏิวัติสยามถึงไม่สัมฤทธิ์ผลอย่างที่ใจของผู้ก่อการวาดไว้