Napisz do mnie, tak jak się mówi czasem do księżyca. Raz w miesiącu wybiorę list, na który odpowiedź może przydać się nam wszystkim. Nie musi być poważny, nie musi być głęboki – ale może też być niezwykle istotny i prawdziwy. Zawsze chciałam to robić: słuchać i myśleć o tym, co usłyszałam. Napisz do mnie, a może uda nam się przeżyć moment prawdziwej rozmowy: [email protected] Karolina Lewestam Felieton opublikowaliśmy w serwisie magazynpismo.pl w styczniu 2025 roku. Czytają Agata Turkot i Magdalena Celmer. ----------- Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika. magazynpismo.pl/prenumerata/ Materiał nagrano w Audiotece

W tym tygodniu, niezależnie od tego, czy (i jak) obchodzicie święta, życzę Wam spokoju i bycia w zgodzie ze sobą i tym, co dookoła. Znajdźcie chwilę na wiersz, bo nie ma na to lepszej okazji niż w takie dni, kiedy na chwilę świat trochę zwalnia. Posłuchajcie! Magdalena Kicińska ---------------------------------- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Stoję w księgarni i z konsternacją wpatruję się w książkę Barbary Dolińskiej „Bezdzietność. Perspektywa społeczno-kulturowa” – przez lata jedną z nielicznych pozycji na temat niedzietności na polskim rynku wydawniczym. Na okładce widać otwartą, wymownie pustą matrioszkę. Rozpołowiona, drewniana figurka obrazuje przede wszystkim brak. To zrozumiała ilustracja historii o trudzie pogodzenia się ze stratą wizji siebie jako rodzica. Ale co z narracjami tych, którzy świadomie nie zdecydowali się na dzieci i nie odczuwają w związku z tym pustki? Dlaczego osoba bezdzietna w zbiorowej wyobraźni jest wciąż niepełna? O tym, polecając teksty kultury, piszę w felietonie À propos niedzietności. Zuzanna Kowalczyk Wersja audio felietonu powstaje we współpracy z Audioteką. ---------------------------------- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Apteczka. Kulturalny niezbędnik złożony z najważniejszych książek, reprodukcji obrazów, filmów i płyt, ale też wspomnień o miejscach, formujących doświadczeń. Moich rozmówców i rozmówczynie pytam o to, co przynosi im spokój, napędza do działania i ratuje w momentach kryzysu. Z czego składa się kulturalna apteczka poetki, prozaiczki i psychiatrki Katarzyny Szaulińskiej?   Zapraszam do słuchania cyklu. Mateusz Roesler Partnerem tekstu jest Teatr Miejski w Gliwicach, organizator Konkursu o Nagrodę Dramaturgiczną im. Tadeusza Różewicza. Nagranie powstało we współpracy z Krzysztofem Zimochem. ----------------------------------- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

„Bezdzietne lambadziary”, „dzieciowolni”, „prokreosceptycy”, „antynatalistki” – to zaledwie kilka z szerokiej palety określeń, którymi nazywa się osoby nieposiadające potomstwa. Od ponad trzydziestu lat wysokość współczynnika dzietności w Polsce nie gwarantuje zastępowalności pokoleń. Polki i Polacy rezygnują z rodzicielstwa, choć dzieje się tak z różnych przyczyn – od coraz częściej występującej niepłodności, po zmiany kulturowo-społeczne. Co kieruje osobami świadomie nie decydującymi się na dzieci? Jak się żyje osobom niedzietnym w świecie wspierającym rodziny nuklearne? Czym jest sprawiedliwość reprodukcyjna? I czy niedzietność z wyboru to wciąż temat tabu? O tym rozmawialiśmy podczas grudniowej premiery „Pisma”. W dyskusji wzięli udział: Ewa Pluta – redaktorka wydań cyfrowych w „Piśmie”, autorka tekstów. Publikowała m.in. w „Kwartalniku Przekrój”, „Newsweek Psychologia” i na Newsweek.pl. Stypendystka Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego i m.st. Warszawy – dzielnicy Wawer. Autorka książki „Rubież. Reportaż wędrowny” (2022). Laureatka Nagrody Magellana i Nagrody Literackiej „Znaczenia”. Autorka reportażu „Niedzietni z wyboru”, który ukazał się w grudniowym numerze „Pisma”. Monika Mynarska – socjolożka, psycholożka i demografka społeczna, profesorka uczelni w Instytucie Psychologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, gdzie kieruje Centrum Badań nad Biegiem Życia Człowieka i Rodziny. Badaczka w Instytucie Statystyki i Demografii Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, gdzie kieruje polskim zespołem projektu Generations and Gender Programme (GGP). Jej zainteresowania naukowe koncentrują się na decyzjach dotyczących posiadania dzieci, w tym świadomej bezdzietności oraz motywacji do rodzicielstwa, uwzględniając szeroki kontekst społeczno-kulturowy. Autorka licznych publikacji oraz uczestniczka krajowych i międzynarodowych projektów badawczych dotyczących powyższej tematyki. Mateusz Łakomy – ekspert do spraw demografii specjalizujący się w obszarze czynników i instrumentów wpływających na dzietność, sekularnych trendów demograficznych oraz demografii politycznej. Autor książki „Demografia jest przyszłością. Czy Polska ma szansę odwrócić negatywne trendy?” Menedżer i konsultant z zakresu zarządzania oraz strategii, z doświadczeniem w pracy dla biznesu, administracji oraz instytucji pozarządowych. Członek European Association of Population Studies. Były prezes zarządu fundacji Narodowe Centrum Rozwoju Demograficznego oraz przewodniczący Komisji Spraw Narodowościowych i Demograficznych, a także członek zarządu Polskiego Towarzystwa Geopolitycznego. Absolwent Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Debatę poprowadziła Zuzanna Kowalczyk, redaktorka prowadząca w „Piśmie”, dziennikarka, kulturoznawczyni, autorka esejów i podcastów.  –– Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Apteczka. Kulturalny niezbędnik złożony z najważniejszych książek, reprodukcji obrazów, filmów i płyt, ale też wspomnień o miejscach, formujących doświadczeń. Moich rozmówców i rozmówczynie pytam o to, co przynosi im spokój, napędza do działania i ratuje w momentach kryzysu. Z czego składa się kulturalna apteczka francuskiego socjologa, filozofa i autora książek Didiera Eribona? Zapraszam do słuchania cyklu. Mateusz Roesler

Marta Podgórnik jest jedną z najważniejszych autorek polskiej współczesnej poezji. Cieszę się, że dzięki Wolnym Lekturom możemy w „Piśmie” publikować jej wiersze. Tak jak w grudniowym numerze, gdzie znalazł się jeden z tekstów tej poetki. Jeśli jeszcze jej nie znacie, gorąco namawiam do nadrobienia tej zaległości. Zaręczam, że to będzie miłość od pierwszego wejrzenia.  Posłuchajcie! Magdalena Kicińska --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/ Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.

Napisz do mnie, tak jak się mówi czasem do księżyca. Raz w miesiącu wybiorę list, na który odpowiedź może przydać się nam wszystkim. Nie musi być poważny, nie musi być głęboki – ale może też być niezwykle istotny i prawdziwy. Zawsze chciałam to robić: słuchać i myśleć o tym, co usłyszałam. Napisz do mnie, a może uda nam się przeżyć moment prawdziwej rozmowy: [email protected] Karolina Lewestam Felieton opublikowaliśmy w serwisie magazynpismo.pl w grudniu 2024 roku. Czytają Agata Turkot i Katarzyna Kukuła. ------------------------------------------------------------- Wykup prenumeratę, aby przeczytać ten i inne teksty oraz zyskać dostęp do wszystkich wydań AUDIO miesięcznika. magazynpismo.pl/prenumerata/ Materiał nagrano w Audiotece

Apteczka. Kulturalny niezbędnik złożony z najważniejszych książek, reprodukcji obrazów, filmów i płyt, ale też wspomnień o miejscach, formujących doświadczeń. Moich rozmówców i rozmówczynie pytam o to, co przynosi im spokój, napędza do działania i ratuje w momentach kryzysu. Z czego składa się kulturalna apteczka brytyjskiego producenta i twórcy muzyki elektronicznej Jona Hopkinsa? Zapraszam do słuchania cyklu. Mateusz Roesler ---------------- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/ Data wydania: 30 listopada 2024

Za stojącym na moim biurku ekranem wisi z kolei ilustracja Joanny Concejo z książki Pan Wyrazisty stworzonej z Olgą Tokarczuk, przywodząca na myśl analogową fotografię z nadmorskiego wybrzeża (która przypomina mi o wspaniałej graficznej opowieści Concejo M jak morze – o chłopcu poszukującym siebie za horyzontem wody). Ilekroć na nią spoglądam, gra mi w głowie piosenka Natalii Przybysz z jej ostatniego albumu Tam, której tytuł stanowi najlepsze podsumowanie mojego stosunku do Bałtyku: Morze jest najlepsze. O tym, polecając teksty kultury, piszę w felietonie À propos Bałtyku. Zuzanna Kowalczyk Wersja audio felietonu powstaje we współpracy z Audioteką. Czyta Katarzyna Kukuła. --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/

Lubimy nazywać Morze Bałtyckie polskim morzem do czasu, gdy rozmowa schodzi na temat realnych działań na rzecz jego ochrony. Czy „nasze” morze nas w ogóle obchodzi poza sezonem? Kto odpowiada za Bałtyk wraz z jego fauną i florą? Co morzu zagraża i jak na te zagrożenia możemy odpowiedzieć? O tym rozmawialiśmy podczas listopadowej Premiery Pisma. W dyskusji wzięli udział: Olga Sarna – działaczka środowiskowa zajmująca się ochroną Morza Bałtyckiego i innych ekosystemów morskich. Absolwentka Ochrony Środowiska na Politechnice Warszawskiej, filologii angielskiej na Uniwersytecie Warszawskim oraz Szkoły Ekopoetyki. Od 2012 roku jest aktywnie zaangażowana w działania na rzecz Bałtyku, od 2017 roku pełni funkcję Prezeski Zarządu Fundacji MARE. Uczestniczyła w realizacji licznych projektów dotyczących odpadów morskich (w tym sieci widm), zrównoważonego rybołówstwa, potencjalnie niebezpiecznych wraków i innych tematów związanych z ochroną środowiska morskiego. Poprzez prowadzenie projektów edukacyjnych dąży do wdrożenia podejścia multidyscyplinarnego, integrującego nauki humanistyczne z naukami ścisłymi, w poszukiwaniu lepszego zrozumienia powiązań człowieka z naturą. prof. Tymon Zieliński – lider zespołu Badania i Edukacji w zakresie Klimatu i Oceanów w Instytucie Oceanologii Polskiej Akademii Nauk (IO PAN) w Sopocie. Badacz, współautor ponad stu recenzowanych artykułów naukowych oraz ponad dwustu wystąpień konferencyjnych. Uczestniczy w procesie wydawniczym, jako edytor tematyczny w międzynarodowych czasopismach, m.in. w Frontiers in Marine Science, Atmosphere, Oceanologia czy Sustainability. W latach 2016-2020, i ponownie od 2024 roku, jest przedstawicielem Europy Środkowo-Wschodniej w zespole ONZ ds. Regularnego Procesu Globalnego Raportowania i Oceny Stanu Środowiska Morskiego. W 2019 roku został członkiem Komitetu Sterującego Panelu Komunikacyjnego Europejskiej Rady Morskiej, a od 2024 jest jego przewodniczącym. Adam Wajrak – dziennikarz i przyrodnik, mieszka w Teremiskach w Puszczy Białowieskiej. Od 1994 roku regularnie odwiedza Arktykę, do której, jak mówi nie jeździ, ale do której wraca. W 1996 roku razem z Wojtkiem Moskalem i Jackiem Jezierskim przeszedł na nartach wschodnie wybrzeże Spitsbergenu, a w 2000 roku również z Wojtkiem i Jackiem oraz Wojtkiem Jazdonem przenartował z Kanady na Grenlandię. Autor wielu książek, również dla dzieci, m.in.: Wilków, Wielkiej księgi prawdziwych tropicieli, Kuny za kaloryferem (z żoną, Nurią Fernandez), Lolka oraz serii komiksów o ptakach z Umarłego Lasu (z Tomaszem Samojlikiem).Lubimy nazywać Morze Bałtyckie polskim morzem do czasu, gdy rozmowa schodzi na temat realnych działań na rzecz jego ochrony. Czy „nasze” morze nas w ogóle obchodzi poza sezonem? Kto odpowiada za Bałtyk wraz z jego fauną i florą? Co morzu zagraża i jak na te zagrożenia możemy odpowiedzieć? O tym rozmawialiśmy podczas listopadowej Premiery Pisma. Debatę poprowadziła Zuzanna Kowalczyk, redaktorka prowadząca w „Piśmie”, dziennikarka, kulturoznawczyni, autorka esejów i podcastów.  --- Słuchaj więcej materiałów audio w stałej, niższej cenie. Wykup miesięczny dostęp online do „Pisma”. Możesz zrezygnować, kiedy chcesz. https://magazynpismo.pl/prenumerata/miesieczny-dostep-online-audio/