Hoe meer zielen, hoe meer historische vreugd, want in deze aflevering zitten we aan tafel met niet één, maar twee indrukwekkende gasten! Met noest archiefarbeid en vroegmodern notariële documentatieonderzoek kwamen kunsthistorici Judith Noorman en Piet Bakker tot een opmerkelijke conclusie: Vermeers grote geldschieter bleek een vrouw te zijn! Hoe zijn ze hier achter gekomen, wie was deze Maria de Knuijt, wat betekent het voor de kunstwereld en kan de film The Girl with the Pearl Earring nu bij het grofvuil? Hou je vast voor een verhaal over historische blinde vlekken, machtsverschuivingen en heel, héél veel liefde voor onderzoek! Meer weten?: thefemaleimpact.org Afbeelding - komop deze kennen jullie wel toch? - : Meisje met de parel, Johannes Vermeer, 1665-1667 (collectie Mauritshuis)

In een bloedhete huiskamer nemen we vandaag een verhaal op over de Barbarijse kaapvaart. Een verhaal over verschuivende macht en tradities tussen Europa, het Ottomaanse Rijk en de Noord Afrikaanse vazallen Tripoli, Algiers en Tunis. Complexe materie met een lange geschiedenis en misschien een nog wel langer koloniaal naleven. Gelukkig kunnen Tim en Paul samen ten strijde trekken met Erik de Lange (Universiteit Utrecht) hij promoveerde op dit onderwerp en schreef het boek ‘De Laatste dagen van Barbarije - hoe piraterij verdween van de Middellandse Zee’ Afbeelding: Martinus Schouman, Het Bombardement van Algiers (1823, Rijksmuseum)

Vandaag doen Tim en Paul het even anders. We zijn te gast in Frederiksoord om te onderzoeken hoe de plannen van Johannes van den Bosch en de Maatschappij van Weldadigheid in de praktijk werkten en tot de dag van vandaag doorleven. We spreken onder andere met Minne Wiersma (Maatschappij van Weldadigheid) en Hijlco Komen (Museum De Proefkolonie).

Vandaag gaan we het hebben over de belangrijkste voetbalclub van Nederland. Dat is helaas voor Paul niet FC Omniworld, maar ons aller AFC Ajax. De club bestaat namelijk 125 jaar! Ajax was niet altijd de club waar successupporters Tim en Paul met veel plezier naar kijken, want begin vorige eeuw was er slechts een drassig grasveld en een omkleedhok. Vandaag hebben we het over de man die daar verandering in bracht: Mister Jack Reynolds. En onze gast van vandaag, journalist Menno Pot, durft te stellen dat dat niet alleen voor Ajax, maar voor het hele Nederlandse voetbal van revolutionair belang was. Afbeelding via: Stadsarchief Amsterdam / Vereenigde Fotobureaux N.V.

Tim en Paul wilden vroeger Hopliet worden. Maar nu blijkt dat we eigenlijk helemaal niet zo goed weten wat we dan moeten doen? Vandaag gaan we het hebben over Thespiërs, Spartanen en falanxen. Juist! We marcheren door de oud-Griekse wereld van stadstaten en slagvelden heen. Dat doen we gelukkig niet alleen - we bellen met dr. Roel Konijnendijk, expert op het gebied van oorlogsvoering in de oudheid en docent aan de universiteit van Oxford. Meer lezen?: - Roel Konijnendijk, Classical Greek Tactics: A Cultural History (2018). - Hans van Wees, Greek Warfare: Myths and Realities (2004) - Josho Brouwers, Henchmen of Ares (2013). Afbeelding: Attisch zwartfigurige lekythos met voorstelling van strijdscène tussen hoplieten en pijlen, Grieks 520-510 v.Chr., Inventarisnummer Vst (geel) 25, Collectie: Rijksmuseum van Oudheden, Leiden.

Op 5 november is het zover! Dan kiezen miljoenen Amerikanen wie de komende vier jaar hun land en daarmee ook de westerse wereld gaat leiden. Tim en Paul zijn wel een beetje klaar met het hele circus maar snappen er eigenlijk ook niet zoveel van. Gelukkig krijgen we wat duiding! Vriend van de show en buitenlandredacteur bij Trouw Joris Belgers schuift bij ons aan om wat licht in de duisternis te schijnen over kiespersonen, gestolen verkiezingen en Duncan Lawrence!

De Republiek legde de basis voor New York. Dat hebben Tim en Paul op school geleerd. Maar met alleen díe informatie zijn we er nog niet. De geschiedenis van Nederlands Nieuw York, oftewel Nieuw Amsterdam blijk véel complexer, met een belangrijke rol weggelegd voor mensenhandel. Om wat licht in de te duisternis te creëren schuift vandaag dr. Jaap Jacobs aan. HIj is historicus en honorary research fellow aan de St. Andrews University in Schotland. We spreken hem vandaag in de prachtige bibliotheek van Het Scheepvaartmuseum, waar we enige last hebben van de airco. Afbeelding: Gezicht op Nieuw Amsterdam, Johannes Vingboons (1664).

In het Stadsarchief van Amsterdam is een goudmijn aan bronnen te vinden. Onze gast van vandaag - Bob Pierik - onderzocht hier kílometers aan documenten. HIj promoveerde in 2022 en schreef het boek 'Zo veel leven voor de deur'. Het is een verhaal over het leven op straat in Amsterdam: Sociale mobiliteit, autonomie voor vrouwen en uiteraard smeuïge details van het wel en wee van vroegmodern Mokum. En hoe zat het nou ook alweer met die koetsen?

Tim en Paul wandelen weleens door het Vondelpark, en gaan ook soms naar het Stedelijk Museum. Maar het had niet veel gescheeld of deze iconen van de stad Amsterdam waren er niet geweest. In de negentiende eeuw maakt de stad een enorme bloeiperiode mee, en de elite van Amsterdam neemt het op zichzelf om de verpaupering tegen te gaan. Éen van deze mensen is Piet van Eeghen: een handelaar en initiatiefnemer van een breed scala aan volksverheffende projecten. We zitten aan tafel met historica Laura van Hasselt. Ze neemt ons vandaag mee naar het Amsterdam van Piet van Eeghen.

Nederland was neutraal tijdens de Eerste Wereldoorlog. Tot zo ver onze bijdrage aan het wereldtoneel tussen 1914-1918. De realiteit lijkt zoals wel vaker iets genuanceerder te liggen. Waarom was Nederland neutraal, en hoe kon het ook neutraal blijven? Het was aanzienlijk moeilijk dan 'gewoon niet vechten'. We zijn op bezoek bij professor militaire geschiedenis aan de KMA te Breda, Wim Klinkert. Hij vertelt ons over de tactiek van níet vechten.

Hoe vaak denk jij het laat-Romeinse Rijk? Tim en Paul stiekem best wel veel. Een probleem is echter dat we er eigenlijk niet zo veel van weten. Hadden die mensen bijvoorbeeld zelf in de gaten dat ze in een laat-Romeins Rijk leefden, of voelden ze zich contemporain en progressief terwijl Atilla de Hun aan de poorten van hun Eeuwige Stad stond te rammelen? Daniëlle Slootjes, hoogleraar Oude Geschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam, neemt ons mee naar de wereld van Diocletianus, de volksverhuizingen én de Byzantijnen! Afbeelding: The Course of Empire: Destruction - Thomas Cole (1858).